Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, είχε δεσμευτεί να επιταχύνει τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων (αποκρατικοποιήσεις) που είχαν συμφωνήσει προηγούμενες κυβερνήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι οι ιδιωτικοποιήσεις εντάσσονται στο πλαίσιο δεσμεύσεων που ανέλαβαν κυβερνήσεις στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2011-2015. H Ελλάδα ως κράτος μέλος της ΕΕ, ακολουθεί οδηγίες και εντολές της ΕΕ. Στο ενωσιακό αυτό πλαίσιο εντάσσονται και οι ιδιωτικοποιήσεις. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι ιδιωτικοποιήσεις -δηλαδή πώληση κρατικής περιουσίας σε ιδιώτες- συμβάλλουν στο να γίνει η οικονομία πιο αποτελεσματική και συμβάλλουν στη μείωση του δημόσιου χρέους.
Σημειώνεται ότι αξιολογείται εάν η κυβέρνηση πραγματοποίησε ιδιωτικοποιήσεις και όχι αν αυτές είναι επωφελείς ή επιβλαβείς για την ανάπτυξη, καθώς η διεθνής εμπειρία δεν συνηγορεί απαραίτητα στις πολιτικές που προωθούν οι Βρυξέλλες.
Για να αξιολογήσουμε τη συγκεκριμένη δέσμευση θα δούμε την πρόοδο που σημείωσε η κυβέρνηση στην εφαρμογή των μέτρων-ιδιωτικοποιήσεων που συμφώνησε το ελληνικό κράτος με τις Βρυξέλλες. Ειδικότερα, θα δοθεί έμφαση στις ιδιωτικοποιήσεις όπως τις κατέγραφαν οι εκθέσεις ενισχυμένης επιτήρησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα καθώς και στα στοιχεία του κυρίου οργάνου ιδιωτικοποιήσεων της χώρας, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). Σημειώνεται ότι καταγράφουμε στρατηγικές εταιρείες, επενδύσεις και μεγάλα ακίνητα.
Ειδικότερα, αυτή η πρόοδος καταγράφεται από τις εκθέσεις ενισχυμένης επιτήρησης που αξιολογούν την πρόοδο της Ελλάδας σε σχέση με τις δεσμεύσεις πολιτικής που ανέλαβε το 2018.
Έκτοτε στην Ελλάδα έρχονταν στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του Μηχανισμού Σταθερότητας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για να ελέγχουν κατά πόσο εφαρμόζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις τα συμφωνηθέντα με τις Βρυξέλλες. Στην συνέχεια συντάσσεται η λεγόμενη έκθεση επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας η οποία δημοσιεύεται κατόπιν έγκρισης της Κομισιόν, ώστε να γίνεται δημοσίως η ενημέρωση της πορείας της ελληνικής οικονομίας.
Το βασικό εργαλείο για την υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων θα ήταν η εφαρμογή του Σχεδίου Ανάπτυξης Περιουσιακών Στοιχείων (ΑΔΠ) του Ταμείου Ανάπτυξης Περιουσιακών Στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) που θα αναλάμβανε, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες και την ελληνική κυβέρνηση, την τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων, την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την παροχή χρηματοδότησης στο κράτος.
Σημειώνεται ότι οι τρείς μεγαλύτερες αποκρατικοποιήσεις της χώρας θεωρούνται η Αττική Οδός, η Εγνατία Οδός και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών. Στη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας 2019-2023, πραγματοποιήθηκαν επιτυχώς 8 σημαντικές αποκρατικοποιήσεις, ενώ όπως αποτυπώνεται στον διαδραστικό χάρτη παραπάνω, η πλειονότητα (11) δεν προχώρησε εντός του 2019-2023.
Κατά την λειτουργία του Ταμείου από το 2011 και μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, υλοποιήθηκαν 67 έργα με την υποβολή δεσμευτικών προσφορών συνολικής αξίας σχεδόν 15,1 δισ. ευρώ, ενώ εισπράχθηκαν (Πίνακας) έσοδα από ολοκληρωμένες συναλλαγές συνολικής αξίας 8,8 δισ. ευρώ, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και μερίσματα από διανομή αποθεματικών συνολικής αξίας 251,0 εκατομ. ευρώ.
Οι εισπράξεις το 2019 από τις αποκρατικοποιήσεις ανήλθαν στα 1.208 δισ. ευρώ. Το 2020 ήταν μόλις 46,3 εκατ. ευρώ, ενώ το διάστημα 2021-2023 ήταν 660, 586 και 406 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, συνολικά 1.652 δισ. ευρώ.
Στη διάρκεια της θητείας της ΝΔ, έκλεισαν μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις, αλλά οι περισσότερες σημαντικές δεν οδήγησαν σε συμφωνία, καθώς ήταν εν εξελίξει ή άκυρώθηκαν ή ναυάγησαν. Δεδομένου ότι η ΝΔ, πάντα τάσσονταν υπέρ των ιδιωτικοποίησεων ενώ μίλησε και για ταχύτητα, η δέσμευση κρίνεται ως μερικώς υλοποιημένη.
