Μία από τις δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2015-2019 ήταν να δημιουργήσει γραφεία ασθενών στα νοσοκομεία της χώρας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συστήνει τα γραφεία Δικαιωμάτων Ασθενών το 2016 (Νόμος 4368/2016, ΦΕΚ Α 21/21.02.2016) ) και εν συνεχεία στις 2 Μαρτίου του 2017 δημοσιεύεται υπουργική απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας, Παύλου Πολάκη (Αριθμ. Α3δ/Γ.Π.οικ.10976/2017, ΦΕΚ 662/Β/2-3-2017) που εξειδικεύει το μέτρο και ειδικότερα το πώς θα λειτουργούν τα γραφεία ασθενών, πόσα θα είναι, πώς θα στελεχώνονται, τι υποχρεώσεις φέρουν κ.ο.κ.
Ειδικότερα η απόφαση όρισε πως:
- Σε κάθε νοσοκομείο της χώρας οργανώνεται και λειτουργεί αυτοτελές «Γραφείο Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών/ριών Υπηρεσιών Υγείας». Στα νοσοκομεία δυναμικότητας τετρακοσίων κλινών και άνω το Γραφείο υπάγεται απευθείας στον Αναπληρωτή Διοικητή, ενώ στα νοσοκομεία έως τριακοσίων ενενήντα εννέα (399) κλινών υπάγεται στον Αντιπρόεδρο του νοσοκομείου. Το Γραφείο είναι στεγασμένο σε χώρο με εύκολη πρόσβαση, όσο το δυνατό πλησιέστερα στην κύρια είσοδο του νοσοκομείου, κατάλληλο ώστε να διαφυλάσσεται η ιδιωτικότητα των ασθενών και είναι σηματοδοτημένο ευκρινώς.
- Λειτουργεί και εξυπηρετεί τον πολίτη κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, τις ώρες επισκεπτηρίου και κατά τις ημέρες εφημερίας, ανάλογα με τις δυνατότητες του νοσοκομείου.
- Είναι εξοπλισμένο με τηλεφωνική γραμμή και πλήρη ηλεκτρονικό εξοπλισμό κατάλληλο για την αναγκαία ηλεκτρονική αρχειοθέτηση και ηλεκτρονική διασύνδεση με άλλα γραφεία και υπηρεσίες. Επίσης διαθέτει πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων και στα αρχεία (φυσικά και ηλεκτρονικά) όλων των Τμημάτων του νοσοκομείου, με σκοπό τη δυνατότητα άμεσης άντλησης των απαιτούμενων στοιχείων και πληροφοριών (εισιτήρια, εξιτήρια, λίστες ασθενών, χρόνος αναμονής για εξέταση κ.ά.).
- Επικοινωνεί και συνεργάζεται συστηματικά με κάθε υπηρεσία του νοσοκομείου και ειδικά με το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών και το Τμήμα Κίνησης Ασθενών, με το Τμήμα Ελέγχου Ποιότητας, Έρευνας και Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης, καθώς και με τις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ), την Υπηρεσία Προστασίας Δικαιωμάτων Ασθενών του Υπουργείου Υγείας κ.α.. Η διασύνδεση του Γραφείου διευκολύνεται από κάθε άλλη υπηρεσία του νοσοκομείου και από το προσωπικό της, με την αρωγή και την εποπτεία του/της Αναπληρωτή Διοικητή ή του Αντιπροέδρου του νοσοκομείου. Επιπλέον τα γραφεία συνεργάζονται, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, με τον Συνήγορο του Πολίτη, την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής.
- Τα γραφεία μπορούν συστηματικά να συνεργάζονται μεταξύ τους, να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν πρακτικές.
- Στελεχώνεται από τουλάχιστον τρεις υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ και σε περίπτωση έλλειψης των παραπάνω, ΔΕ. Σε περίπτωση αποχώρησης ή μετακίνησης του προσωπικού του Γραφείου, θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα άμεσης αντικατάστασης, ώστε να διατηρείται ο απαραίτητος αριθμός για την απρόσκοπτη λειτουργία του.
Αντικείμενο και αρμοδιότητες των Γραφείων Δικαιωμάτων Ασθενών
- Το Γραφείο σε συνεργασία με κάθε συναρμόδια υπηρεσία και φορέα μεριμνά για:
- την ενημέρωση σχετικά με τις ενδονοσοκομειακές διαδικασίες και τα δικαιώματα των ληπτών/ριών υπηρεσιών υγείας,
- την έγκαιρη ενημέρωση των ανασφάλιστων ασθενών και των οικείων τους, για τις διαδικασίες υγειονομικής και φαρμακευτικής κάλυψής τους όπως και για την επιτυχή διεκπεραίωση των σχετικών διαδικασιών σε συνεργασία με τα Γραφεία Κίνησης των Νοσοκομείων,
- την παρακολούθηση εξυπηρέτησης τους
- τη συλλογή και διεκπεραίωση καταγγελιών και παραπόνων. Επίσης τη συλλογή θετικών εντυπώσεων για τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, προκειμένου να εντοπίζονται και να προωθούνται οι καλές πρακτικές. Οι καταγγελίες, τα παράπονα και οι θετικές εντυπώσεις των ληπτών/ριών υπηρεσιών υγείας υποβάλλονται τόσο με τη φυσική παρουσία τους στα γραφεία, όσο και μέσω συστημένης επιστολής, τηλεομοιοτυπίας, μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέσο,
- τη διευκόλυνση υποβολής αναφορών στον Συνήγορο του Πολίτη, στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, στις Επιτροπές Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ληπτών/ριών Υπηρεσιών Υγείας και Ψυχικής Υγείας και σε κάθε σχετική ελεγκτική αρχή,
- την παρέμβαση στις αντίστοιχες υπηρεσίες του νοσοκομείου για την ομαλή διευθέτηση των προκυπτουσών διαφορών και την ποιοτική εξυπηρέτηση των ληπτώνών υπηρεσιών υγείας,
- την ενημέρωση του προσωπικού του νοσοκομείου σχετικά με τις ορθές κάθε φορά πρακτικές, με βάση τη νομοθεσία και την ιατρική δεοντολογία,
- τη διαρκή βελτίωση των διαδικασιών υποδοχής και εξυπηρέτησης των ληπτών/ριών υπηρεσιών υγείας και για την διασφάλιση των δικαιωμάτων τους
Στόχος η προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών
Τα Γραφεία Προστασίας Δικαιωμάτων σκοπεύουν ιδιαίτερα στη διασφάλιση, προάσπιση και προαγωγή των δικαιωμάτων των ανθρώπων που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Δικαιώματα όπως η πρόσβαση σε έγκαιρες, ασφαλείς και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας ανάλογες με τις δυνατότητες του δημόσιου συστήματος παροχής υπηρεσιών υγείας, την καθολικής κάλυψης των ασθενών, σύμφωνα με το νόμο, το πλαίσιο και τους όρους που θέτει, του δικαιώματος λήψης υπηρεσιών πρόληψης, οι οποίες βελτιώνουν την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής και εμποδίζουν την εμφάνιση ασθενειών, την πρόσβαση σε ασφαλείς καινοτόμες διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των διαγνωστικών διαδικασιών, του σεβασμού στην αξιοπρέπεια, τις ιδιαίτερες ανάγκες και την προσωπικότητα των ληπτών υπηρεσιών υγείας κ.α. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται από το Γραφείο για την προστασία των ανηλίκων ληπτών υγείας, των κρατούμενων, των ψυχικά ασθενών, των αιτούντων/ουσών άσυλο, των προσφύγων και των μεταναστών ως ιδιαίτερα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Το 2015- 2019 καταγράφονται πολλά προβλήματα στη λειτουργία των γραφείων
Στην περίοδο της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ τα γραφεία ασθενών φαίνεται πως εμφανίζουν αφενός πολλά προβλήματα και αφετέρου έχουν μεγάλη ανομοιογένεια στις μεθόδους καταγραφής στοιχείων και καταγγελιών. Την εικόνα μας μεταφέρει ο κ. Γιώργος Καλαμίτσης, νυν πρόεδρος του Συλλόγου “Προμηθέας”, που εκείνη την περίοδο είχε επιφορτιστεί με τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας.
Χωρίς κονδύλια, όπως ο ίδιος μας εξηγεί, επιχείρησε να κάνει χαρτογράφηση του τρόπου λειτουργίας των Γραφείων Ασθενών. Πραγματοποίησε αυτοψίες σε περίπου 20 γραφεία ληπτών υγείας σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη αλλά και άλλες περιοχές.
Όπως σημειώνει “το να υπάρχει γραφείο ήταν υποχρεωτικό. Και υπήρχαν, ωστόσο η λειτουργία τους σε κάποια ήταν διαφορετική από το προβλεπόμενο. Δηλαδή κάποια ήταν σαν ρεσεψιόν ή σαν γραφεία για πληροφορίες για το που βρίσκεται το ασανσέρ, οι χώροι του νοσοκομείου κ.οκ, κάποια άλλα ήταν πολύ μικρά δωμάτια με ένα τηλέφωνο και με έναν άνθρωπο και κάποια άλλα ήταν αρκετά οργανωμένα όπως του Ευαγγελισμού ή του Λαικού Νοσοκομείου”.
Σύμφωνα με τον κ. Καλαμίτση η εικόνα σε επίπεδο υποδομών δεν ήταν καλή. Ένα άλλο πρόβλημα που εντόπισε στον έλεγχο είναι ότι τα γραφεία των ασθενών κρατούσαν λίστα ασθενών με διαφορετικό τρόπο και αυτό δεν μπορούσε να δώσει συμπεράσματα συνολικά.
Δεύτερο λοιπόν σημαντικό πρόβλημα που αναφέρεται είναι ότι “επειδή δεν υπήρχε κάποιο συγκεκριμένο συνολικά σύστημα καταγραφής καταγγελιών πολλές περιπτώσεις πχ. χρηματισμού γιατρών δεν μπορούσε να τις διαχειριστεί η διοίκηση των νοσοκομείων και χάνονταν ή καταγγέλλονταν κατευθείαν στην αστυνομία. Καλώς επισημαίνει καταγγέλλονταν, ωστόσο δημιουργείται το ερώτημα ποιος ήταν εν τέλει ο ρόλος των γραφείων”.
Τρίτο προβληματικό σημείο ήταν ότι οι άνθρωποι που αναλάμβαναν τις τα γραφεία είχαν θέσεις που δεν είναι οργανικές και που δεν είχαν πιθανότητες εξέλιξης. Όπως σχολιάζει ο κ. Καλαμίτσης “οι άνθρωποι που ήθελαν να εξελιχθούν στο σύστημα που λέγεται νοσοκομείο δεν πήγαιναν ποτέ εκεί. Κάναμε τότε σύσταση να γίνουν οργανικές και να αναφέρονται στον διευθυντή του νοσοκομείου. Αυτό δεν έγινε ποτέ”.
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω η δέσμευση θεωρείται ότι με την ολοκλήρωση της θητείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς αν και δημιουργήθηκε το νομικό πλαίσιο, στο σύνολό τους τα γραφείσ δεν λειτούργησαν όπως προβλεπόταν.
