Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί να επιταχύνει τα προγράμματα στέγασης για στελέχη που υπηρετούν σε ακριτικές/νησιωτικές φρουρές. Τι τελικά έγινε την τετραετία 2015–2019;
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) απάντησε εγγράφως στη Βουλή στις 26 Αυγούστου 2019 για τη στέγαση στρατιωτικών σε νησιά και τουριστικές περιοχές. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, στο Στρατό Ξηράς είχαν ήδη παραδοθεί 205 νέα διαμερίσματα (εκ των οποίων 61 σε περιοχές ευθύνης της ΑΣΔΕΝ, δηλαδή νησιά/μεθόριο), ενώ 101 οικήματα ήταν σε εξέλιξη (τα 26 στην ΑΣΔΕΝ) με ολοκλήρωση «σταδιακά εντός 2019». Επιπλέον, δόθηκαν ~1,7 εκατ. € για συντήρηση/επισκευή 985 οικημάτων. Πρόκειται για ένα σαφές αποτύπωμα παραγωγής νέων κατοικιών και αναβαθμίσεων μέσα στη διετία 2017–2019.
Στην ίδια απάντηση καταγράφεται ότι στο Δ΄ Σώμα Στρατού (Θράκη) είχε ξεκινήσει διαδικασία παραλαβής/παράδοσης 26 ημιτελών διαμερισμάτων για να αποπερατωθούν από τη Στρατιωτική Υπηρεσία — μια κίνηση που επίσης αφορά ακριτική περιοχή.
Ενέργειες ανά Κλάδο
Πολεμικό Ναυτικό: Το 2017 ολοκληρώθηκε ο Ναυτικός Ξενώνας Λέρου (ΝΑΞΕΛ) με διαμερίσματα που διατέθηκαν σε οικογένειες στελεχών της ΥΝΤΕΛ, ενώ το 2017–2018 προχώρησαν νέες κατοικίες και μετατροπές στον Οικισμό Ναυστάθμου Κρήτης· παράλληλα, βρισκόταν σε εξέλιξη η ανέγερση δύο νέων πολυκατοικιών (12 διαμερίσματα έκαστη) με την πρώτη παράδοση να αναμένεται στα τέλη Νοεμβρίου 2019. Τα παραπάνω τεκμηριώνονται στην επίσημη απάντηση του ΥΠΕΘΑ. Επιπλέον, υπάρχει και η (προγενέστερη) υπουργική παρουσία στα εγκαίνια κατοικιών στη Λέρο στις 14 Ιουνίου 2017.
Πολεμική Αεροπορία: Το 2019 υπογράφηκαν συμβάσεις για διώροφο οίκημα 6 διαμερισμάτων στην 135 Σμηναρχία Μάχης (νησιωτική φρουρά) και για ανακαίνιση οικημάτων στην 115 Πτέρυγα Μάχης (Σούδα). Οι συμβάσεις είχαν συμβατικό πέρας εντός 2020.
Στρατός Ξηράς: Κρίσιμο βήμα ήταν η υπουργική απόφαση Φ.820/48/1408770/Σ.4176 (ΦΕΚ Β’ 4299/27-9-2018), που επέτρεψε τη χρήση πλεοναζόντων κεφαλαίων του ΕΚΕΜΣ για ανέγερση στρατιωτικών οικημάτων (ΣΟΑ/ΣΟΜΥ/ΣΟΕΠΟΠ), 21 διαμερίσματα συνολικά, 8 εκ των οποίων στην ΑΣΔΕΝ (Κάλυμνος). Το ίδιο έγγραφο της Βουλής αναφέρει ρητά την πράξη, ενώ υπάρχει και ανεξάρτητη νομική καταχώριση. Με απλά λόγια: δημιουργήθηκε ένας συγκεκριμένος «σωλήνας» χρηματοδότησης για νέα διαμερίσματα.
Συμπληρωματικές κινήσεις
Ανεξάρτητα από τις «καθαρές» νέες κατασκευές, καταγράφηκε και μια ανταλλαγή ακινήτων που ενίσχυε το απόθεμα κατοικιών για στρατιωτικούς: με τη συμφωνία παραχώρησης του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά στον ομώνυμο Δήμο (99ετής χρήση), το ΤΕΘΑ αποδέχθηκε τη μεταβίβαση 83 δημοτικών διαμερισμάτων για κάλυψη στεγαστικών αναγκών στελεχών. Η αποδοχή αυτής της αντιπαροχής τεκμηριώνεται σε επίσημο πρακτικό της Διοικητικής Επιτροπής του ΤΕΘΑ (20.06.2017) και αποτυπώνεται και σε έγγραφο της Βουλής. Πρόκειται για «έτοιμο» απόθεμα κατοικιών που δεν απαιτούσε πολυετή κατασκευή.
Το κράτος παρέδωσε εκατοντάδες νέα/ανακαινισμένα διαμερίσματα την επίμαχη διετία και έβαλε μπροστά επιπλέον κατασκευές. Σε νησιά και στη Θράκη υπάρχουν ρητές αναφορές και συγκεκριμένοι αριθμοί. Η απόφαση του 2018 για χρήση κεφαλαίων ΕΚΕΜΣ έδωσε πρόσθετη «τροφοδότηση» για οικοδομή νέων κατοικιών, κάτι που δεν είναι απλή συντήρηση.
Ωστόσο, μπορεί να υπήρξε μετρήσιμη πρόοδος σε νέα διαμερίσματα, εργολαβίες, ανακαινίσεις, ειδική χρηματοδοτική ρύθμιση, ανταλλαγή 83 διαμερισμάτων, αλλά δεν δημοσιεύτηκε ένα ενιαίο, πανελλαδικό «πρόγραμμα-ομπρέλα» με ξεκάθαρους ετήσιους στόχους ειδικά για τις μονάδες μεθορίου.
Δηλαδή, η εικόνα δείχνει σειρά επιμέρους έργων που υλοποιούσαν τα Γενικά Επιτελεία (ιδίως 2017–2019), με έμφαση σε ΑΣΔΕΝ (νησιά) και Δ΄ ΣΣ (Θράκη). Η ίδια η απάντηση του ΥΠΕΘΑ λειτουργεί ως απολογισμός δράσεων, όχι ως προδημοσιευμένο επιχειρησιακό σχέδιο «επιτάχυνσης». Δεν είδαμε «εθνικό πρόγραμμα» με στόχους-χρονοδιαγράμματα: Δεν υπάρχει τεκμηρίωση για ένα δημοσιευμένο σχέδιο-ομπρέλα ειδικά για «επιτάχυνση» στη μεθόριο· η πρόοδος προκύπτει από συσσωρευμένες επιμέρους κινήσεις.
Συνολική εκτίμηση
Με βάση τα επίσημα στοιχεία, την περίοδο 2017–2019 παρατηρείται ουσιαστική αύξηση παραγωγής/αναβάθμισης οικημάτων που αγγίζει άμεσα τη μεθόριο (νησιά ΑΣΔΕΝ και Θράκη) και δημιουργία νέου χρηματοδοτικού διαύλου (ΕΚΕΜΣ) για επιπλέον διαμερίσματα.
Αυτό συνιστά πρακτική επιτάχυνση του στεγαστικού έργου, παρότι δεν παρουσιάστηκε ως ενιαίο, ονοματισμένο εθνικό πρόγραμμα με ρητούς στόχους/δείκτες. Με απλά λόγια: υπήρξε πρόοδος με αριθμούς και έργα, ειδικά στις ακριτικές φρουρές, αλλά όχι ένα «πανελλαδικό master plan» που να είχε ανακοινωθεί και μετρηθεί ως τέτοιο.
Ως εκ τούτου η δέσμευση με τα έως τώρα δεδομένα αξιολογείται ως μερικώς υλοποιημένη.
