Το 2019 ανακοινώθηκε η ανασύσταση της Δύναμης Ελέγχου Ταχείας Αντίδρασης (ΔΕΛΤΑ) με νέο όνομα, “Δράση”, ως δίκυκλη ομάδα αστυνόμευσης. Στις προγραμματικές δηλώσεις στη Βουλή ο βουλευτής της ΝΔ Χρήστος Κέλλας είχε δεσμευτεί για την ανασύσταση της μονάδας ενώ προεκλογικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δεσμευτεί επανειλημμένα για την επανασύσταση της ΔΕΛΤΑ.
Ποια ήταν η Ομάδα ΔΕΛΤΑ
Η Δύναμη Ελέγχου Ταχείας Αντίδρασης (ΔΕΛΤΑ) δημιουργήθηκε τον Μάρτιο του 2009 με τη συμμετοχή 250-300 αστυνομικών που χρησιμοποιούσαν περίπου 150 δίκυκλα για τον περιορισμό των επεισοδίων, τα οποία παρουσίασαν έξαρση ύστερα από τη δολοφονία τον Δεκέμβριο του 2008 του 15χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου από τον αστυνομικό Επαμεινώνδα Κορκονέα. Εκείνη την εποχή είχαν σημειωθεί αρκετά επεισόδια επιθέσεων από αγνώστους σε τράπεζες, αστυνομικά τμήματα και καταστήματα, με αποκορύφωμα τις μαζικές καταστροφές στην οδό Σκουφά στο Κολωνάκι το 2009. Επιχειρησιακά, ο σχεδιασμός της ΔΕΛΤΑ βασίστηκε στη λογική της ταχείας αντίδρασης, καθώς αυτού του τύπου οι “καταδρομικές” ενέργειες διαρκούσαν ελάχιστο χρόνο, συνήθως λιγότερο από τέσσερα με πέντε λεπτά. Έτσι, ο τότε υπουργός Δημοσίας Τάξης Προκόπης Παυλόπουλος και Υφυπουργός Χρήστος Μαρκογιαννάκης, σε συνεργασία με την ηγεσία της ΕΛΑΣ, αποφάσισαν να συγκροτήσουνμια μονάδας άμεσης επέμβασης που θα επιχειρούσε περιμετρικά του κέντρου της πρωτεύουσας σε ομάδες των δέκα ατόμων με έναν ομαδάρχη και θα είχε την πρώτη επαφή και σύγκρουση με τους δράστες περίπου στα 3,5 λεπτά. Για την μετακίνησή της η ομάδα χρησιμοποιούσε δίκυκλα Yamaha Crypton, έτσι ώστε να είναι ευέλικτη μέσα στην πόλη, αλλά κυρίως για να είναι “διαχειρίσιμα” τα μηχανάκια σε καταστάσεις άμεσης συμπλοκής. Αυτό σημαίνει ότι οι επιβαίνοντες μπορούσαν να τα πετάξουν κάτω στο δρόμο, χωρίς να σβήσουν την μηχανή, όταν η κατάσταση το επέβαλλε. Ο μέσος όρος ηλικίας των αντρών που στελέχωναν τις ομάδες ήταν τα 28-30 έτη και έπρεπε να κατέχουν δίπλωμα μοτοσυκλέτας και να έχουν υπηρετήσει την θητεία τους στις ειδικές δυνάμεις.
Γιατί καταργήθηκε η ΔΕΛΤΑ
Η ΔΕΛΤΑ το διάστημα 2009-2015 είχε προχωρήσει σε 2.365 προσαγωγές, σε 685 συλλήψεις κατά τη διάρκεια συγκεντρώσεων και σε άλλες 319 συλλήψεις σε άλλες περιπτώσεις. Κρίθηκε ως επιτυχημένη και προσέλκυσε αξιωματούχους από την Κίνα και την Ιαπωνία προκειμένου να αποκτήσουν τεχνογνωσία και να δημιουργήσουν αντίστοιχες μονάδες.Ωστόσο, η μονάδα δέχτηκε σειρά καταγγελιών για περιστατικά βίαιης συμπεριφοράς, ενώ τουλάχιστον 50-60 στελέχη -δηλαδή το 20% της μονάδας- βρέθηκαν κατηγορούμενοι για σχετικά αδικήματα. Η παραβατική συμπεριφορά τους προκάλεσε μάλιστα και διεθνή κατακραυγή από σημαντικές προσωπικότητες.Η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. θεώρησε βάσιμες πολλές από αυτές τις καταγγελίες, κάνοντας λόγο για διοικητικά και λειτουργικά προβλήματα.
Τελικά, η μονάδα διαλύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2015., από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Ωστόσο στις αρχές του 2016, λόγω της έξαρσης των επιδρομών στο κέντρο της Αθήνας, δημιουργήθηκε η εναλλακτική ομάδα «Ομικρον» με 65 εποχούμενους αστυνομικούς που επιχειρούσαν με τα ΜΑΤ. Το εγχείρημα απέτυχε, καθώς τα στελέχη διαμαρτύρονταν ότι χωρίς αντιασφυξιογόνες μάσκες αδρανοποιούνταν και αυτοί από τα δακρυγόνα. Το φθινόπωρο του 2018 κατατέθηκε πρόταση από αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. για δημιουργία μιας ομάδας 75-90 μοτοσικλετιστών που θα παρακολουθούν τις μοτοπορείες χούλιγκαν, με εξουσιοδότηση επέμβασης σε περιπτώσεις επεισοδίων και εκτός γηπέδων. Βασική προϋπόθεση τέθηκε οι μοτοσικλετιστες να συμπληρώνουν τις 24 Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής Εγκληματικότητας (ΟΠΚΕ) που διαθέτουν τζιπ, παραμένοντας σε καίρια σημεία της Αθήνας κ.λπ. Ωστόσο και αυτή η πρόταση απορρίφθηκε.
Κυβερνητική επιδίωξη, απροθυμία στελεχών
Μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ, το σχέδιο της ΕΛΑΣ ήταν να ενισχυθούν τα αποδυναμωμένα ΜΑΤ με επιπλέον προσωπικό και η ομάδα ΔΕΛΤΑ που θα ανασυστηνόταν να λειτουργεί ως συνοδός των διμοιριών, αποτελώντας ένα «σύστημα συλλήψεων». Η αρχική σκέψη των επιτελών της ΕΛΑΣ ήταν η νέα ΔΕΛΤΑ να υπαχθεί στην Υποδιεύθυνση Αποκατάστασης Τάξης (πρώην ΜΑΤ), όπως είχε προσωρινά συμβεί στις αρχές του 2016, όταν επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, 65 από τους 300 πρώην αστυνομικούς της ΔΕΛΤΑ είχαν συγκροτήσει την Όμικρον. Έτσι, επί κυβερνήσεως ΝΔ αναζητήθηκαν ξανά τα πρώην στελέχη της ΔΕΛΤΑ τα οποία είχαν μετατεθεί (σε ΔΙ.ΑΣ, ΟΠΚΕ, ΜΑΤ και Αστυνομικά Τμήματα).
Ωστόσο, η κυβέρνηση της ΝΔ αντιμετώπισε υπηρεσιακές δυσχέρειες αλλά και αντιδράσεις αστυνομικών. Υπήρξε απροθυμία των παλαιών στελεχών της ΔΕΛΤΑ να πλαισιώσουν τα ΜΑΤ, με τους συνδικαλιστές να υποστηρίζουν ότι «επιχειρείται να δημιουργηθεί ένα κακέκτυπο της “Ομικρον” του ΣΥΡΙΖΑ». Αστυνομικοί κατήγγειλαν ότι το εγχείρημα θα ήταν αποτυχημένο καθώς ουδέποτε ενσωματώθηκαν στην ΥΑΤ. Όταν οι Αρχές κάλεσαν στις αρχές Σεπτεμβρίου 2019 60 πρώην στελέχη της ΔΕΛΤΑ στο αμφιθέατρο της ΓΑΔΑ για να συμμετάσχουν στην ανασύσταση της ομάδας αρνήθηκαν όλα. Η κυβέρνηση ήρθε αντιμέτωπη με πιθανή ακύρωση της εξαγγελίας της.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, συντάχθηκε έγγραφο με τη μορφή του κατεπείγοντος, που στάλθηκε σε όλες τις υπηρεσίες. Η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. ζητούσε μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2019 να σταλεί λίστα με τους αστυνομικούς που θέλουν να πλαισιώσουν τη νέα ομάδα δίκυκλης αστυνόμευσης που θα ανήκει στην Υποδιεύθυνση Επιχειρήσεων και Προστασίας Μαρτύρων της Ασφάλειας Αττικής όπου ανήκουν πλέον και οι ΟΠΚΕ. Ενα σχέδιο το οποίο έχει ομοιότητες με αυτό του φθινοπώρου του 2018 που όπως προαναφέρθηκε δεν είχε υλοποιηθεί.
Η δημιουργία της Ομάδας ΔΡΑΣΗ
Όπως είχε αποκαλύψει η εφημερίδα “Τα Νέα”, όλες οι αστυνομικές υπηρεσίες αναζήτησαν αν υπάρχουν πρόθυμοι αστυνομικοί να στελεχώσουν τη νέα ομάδα. Ανταποκρίθηκαν 120 αστυνομικοί, εκ των οποίων 50 αποφασίστηκε να συμμετάσχουν στην πρώτη φάση ανασύστασης της ομάδας, η οποία όμως μετονομάσθηκε σε ΔΡΑΣΗ. Πρόκειται για αστυνομικούς που υπηρετούσαν στην ομάδα ΔΙ.ΑΣ., στην Ασφάλεια και στην ΟΠΚΕ. Στη συνέχεια η ΔΡΑΣΗ ενισχύθηκε με ακόμη 100 αστυνομικούς φτάνοντας τους 150 έτσι ώστε να διευρυνθεί το πεδίο περιπολιών τους, με στόχο να βρίσκονται σε όλη την Αττική. Η νέα «ΔΕΛΤΑ» εξάλλου, αντίθετα με ό,τι ίσχυε στο παρελθόν, δεν θα υπάγεται στην Άμεση Δράση αλλά στην Ασφάλεια Αττικής (Υποδιεύθυνση Επιχειρήσεων) και συγκεκριμένα στις Ομάδες Πρόληψης Καταστολής Εγκληματικότητας.
Η δράση της ξεκίνησε πιλοτικά την Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2019. Ο κύριος ρόλος της είναι να λειτουργεί σαν αστυνομική «μονάδα συλλήψεων» στα Εξάρχεια και στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας, σε περιπτώσεις επεισοδίων που αδυνατούν να αποτρέψουν και να προχωρήσουν σε συλλήψεις τα δυσκίνητα ΜΑΤ με τις βαριές εξαρτύσεις, τις ασπίδες κ.λπ. Σκοπός των ομάδων είναι να παρεμβαίνουν στοχευμένα σε περιοχές που παρουσιάζεται αυξημένη εγκληματικότητα (κλοπές, ληστείες, εκβιάσεις, εμπορία ναρκωτικών). Όπως αναφέρεται από το Αρχηγείο της ΕΛΑΣ στόχος είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της παραβατικότητας, η δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος, καθώς και η παγίωση του αισθήματος ασφαλείας στους πολίτες. Η «Δράση» θα χρησιμοποιείται και στα μέτρα του Πολυτεχνείου, καθώς στις αρμοδιότητές της είναι, μεταξύ άλλων, η πραγματοποίηση συλλήψεων σε περίπτωση επεισοδίων, στο πλαίσιο της υποστήριξης των ΜΑΤ.
Το κύριο τωρινό σκεπτικό ήταν ότι η ομάδα ΟΠΚΕ με τα τζιπ και δύο μοτοσικλέτες της νέας αυτής αστυνομικής ομάδας (συνολικά 23-24 τέτοιου είδους μεικτά σχήματα) να αποτελούν την «ισχυρή αιχμή» της ΕΛ.ΑΣ., που θα φτάνουν αμέσως στον χώρο των επεισοδίων, θα προχωρούν σε συλλήψεις και θα συμβάλλουν στη λύση του προβλήματος της ανομίας στο κέντρο της Αθήνας. Οι ομάδες θα περιπολούν σε εξάωρες βάρδιες, δηλαδή δύο ομάδες το πρωί, άλλες δύο το βράδυ και μια εφεδρεία για επέμβαση όπου χρειαστεί. Σε κάθε βάρδια υπάρχουν ετοιμοπόλεμες τρεις ομάδες δικυκλιστών, των δέκα ατόμων η καθεμία. Οι αστυνομικοί κατόπιν σχετικών εισηγήσεων είναι πιθανό να εισπράττουν ένα επιπλέον επίδομα ύψους περίπου 80 ευρώ υπό μορφή «εκτός έδρας» αποζημίωσης.
Στην ΔΡΑΣΗ οι αστυνομικοί απολαμβάνουν κάποιας επιχειρησιακής ανεξαρτησίας, αλλά πάντα κατόπιν άνωθεν εντολής, επεμβαίνοντας σε ταραχές στο κέντρο της πρωτεύουσας, καθώς επίσης και διενεργώντας ελέγχους. Ταυτόχρονα, όμως, συνεπιχειρούν με συναδέλφους τους από τις υφιστάμενες ΟΠΚΕ (μετακινούνται με τζιπ) σε εξορμήσεις π.χ. στη Δυτική Αττική, ενώ ενεργοποιούνται και σε περιπτώσεις οργανωμένης μετακίνησης φιλάθλων.
Διαφορές με την ΔΕΛΤΑ
Η μονάδα ξεκίνησε τη δράση της στα μέσα του Νοέμβρη 2019 με τους αρχικά 50 αστυνομικούς να περνούν από 15νθήμερη εκπαίδευση παρακολουθώντας μαθήματα αυτοάμυνας και αυτοπροστασίας, ενώ πραγματοποίησαν εξάσκηση στις βολές και στον χειρισμό των χαμηλού κυβισμού μοτοσικλετών τους («παπάκια»). Ταυτόχρονα, συμμετείχαν σε κοινές ασκήσεις με τους αστυνομικούς της ΟΠΚΕ μαζί με τους οποίους μετέχουν σε κοινές επιχειρήσεις, όπως π.χ. για την εκκένωση καταλήψεων και την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας σε «δύσκολες» συνοικίες της Δυτικής Αττικής. Εκπαιδευτές των νέων στελεχών ήταν εκείνοι που είχαν εκπαιδεύσει και τους αστυνομικούς της ΔΕΛΤΑ. Στην Αθήνα επιχειρούν 50 αστυνομικοί σε πέντε ομάδες των 10 ατόμων. Στη Θεσσαλονίκη επίσημα ο αριθμός τους φτάνει του 45.
Συμπερασματικά, η ΔΡΑΣΗ παρουσιάζει σοβαρές διαφορές με την ΔΕΛΤΑ, πέραν του ονόματος:
- Στην ουσία αποτελεί τη δίκυκλη ΟΠΚΕ
- Δεν αποτελείται από το παλαιό προσωπικό της ΔΕΛΤΑ και για την ακρίβεια είναι το 50% από αυτό της ΔΕΛΤΑ. Μάλιστα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης Θεόδωρος Τσαϊρίδη, ο υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοϊδης «αποφάσισε να ιδρύσει μία τόσο σημαντική ομάδα αποκλειστικά και μόνο με αποσπασμένους».
- Ο οπλισμός τους είναι αυτός της ειδικής ομάδας ΟΠΚΕ (Αλεξίσφαιρα γιλέκα, Πιστόλι, υπο-πολυβόλο ΜΡ5 σε περιπτώσεις συμμετοχής σε ειδικές επιχειρήσεις, χειροβομβίδες κρότου λάμψης, δακρυγόνα, κράνη, επιγονατίδες, επικαλαμίδες, επιαγκωνίδες)
- Επιχειρησιακά, δεν θα επεμβαίνει κατά τη διάρκεια μαζικών διαδηλώσεων, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.
Επίσης στη Θεσσαλονίκη ο αριθμός του είναι εξαιρετικά μειωμένος. Σύμφωνα με την Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης «είναι ανεπίτρεπτο, επιχειρησιακές ομάδες όπως αυτή της ΔΡΑΣΗΣ, η οποία ιδρύθηκε μόλις πριν δύο χρόνια, να λειτουργεί τη δεδομένη στιγμή με μόλις το ένα τρίτο της προβλεπόμενης δύναμης». Η Ένωση ζήτησε άμεσα από την πολιτική ηγεσία να ενισχύει άμεσα την ομάδα ΔΡΑΣΗ ειδάλλως, «η μόνη λύση είναι η διάλυση της ομάδας ΔΡΑΣΗ και η απορρόφηση του προσωπικού στις πέντε ομάδες ΟΠΚΕ».
Συνεπώς, η ΔΡΑΣΗ ναι μεν αποτελεί ομάδα δίκυκλης αστυνόμευσης με ομοιότητες με την ΔΕΛΤΑ, αλλά δεν πρόκειται για ανασύσταση της ΔΕΛΤΑ ενώ στην πραγματικότητα ο αριθμός των στελεχών καθώς και ο οπλισμός διαφέρουν πολύ από την παλιά ΔΕΛΤΑ. Συνεπώς, η δέσμευση αξιολογείται ως μερικώς υλοποιημένη.
