Στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην «ανάδειξη και στήριξη» της υπηρεσίας IRIS. Χαρακτηριστικά είχε δηλώσει:
«Η υπηρεσία IRIS είναι μία υπηρεσία η οποία υπάρχει, λειτουργεί σήμερα. Σας δίνει τη δυνατότητα να διακινείτε ποσά έως 500 ευρώ ημερησίως χωρίς καμία τραπεζική προμήθεια».
Η υπηρεσία IRIS πράγματι επιτρέπει στους χρήστες των mobile banking εφαρμογών να στέλνουν άμεσα χρήματα έως 500 ευρώ ημερησίως σε άλλους ιδιώτες, χωρίς προμήθεια. Αυτός ο πυρήνας της δέσμευσης υλοποιήθηκε πλήρως.
Όμως, η υπόσχεση δεν αφορούσε μόνο τη λειτουργία της υπηρεσίας αλλά και την περαιτέρω προώθηση και στήριξή της. Τι έγινε λοιπόν σε αυτό το μέτωπο;
Νομοθετική κατοχύρωση και επέκταση
Από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και τα καταστήματα υποχρεούνται να αποδέχονται πληρωμές μέσω IRIS για ποσά έως 500 ευρώ. Αυτό προβλέφθηκε σε σχετική νομοθετική ρύθμιση το 2023, αποτελώντας σαφή ένδειξη κυβερνητικής στήριξης της υπηρεσίας.
Παράλληλα, οι χρήστες της υπηρεσίας αυξήθηκαν σημαντικά. Μέχρι τα μέσα του 2024, πάνω από 3 εκατομμύρια πολίτες είχαν χρησιμοποιήσει το IRIS, πραγματοποιώντας συνολικά 34 εκατομμύρια συναλλαγές συνολικού ύψους 3,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέχρι το τέλος του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της ∆ΙΑΣ, 551.000 επαγγελματίες παρέχουν αυτή τη δυνατότητα στους πελάτες τους.
Το καλοκαίρι του 2025, ανακοινώθηκε η σταδιακή αύξηση του ορίου συναλλαγών μέσω IRIS στα 1.000 ευρώ — 500 ευρώ προς ιδιώτες και 500 ευρώ προς επαγγελματίες. Επίσης, από τον Νοέμβριο του 2025, όλα τα φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα θα πρέπει να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS.
Δωρεάν για πολίτες, όχι για όλους
Αν και η χρήση της υπηρεσίας είναι δωρεάν για ιδιώτες (δηλαδή δεν υπάρχει προμήθεια για αποστολή ή λήψη χρημάτων), αυτό δεν ισχύει απαραίτητα για τους επαγγελματίες. Σε πολλές περιπτώσεις, οι επαγγελματίες χρεώνονται προμήθεια (0,2%-0,5%) από την τράπεζα τους για κάθε συναλλαγή IRIS που λαμβάνουν. Αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς στην πράξη η υπόσχεση περί «καμίας προμήθειας» ισχύει μόνο για ένα μέρος των χρηστών.
«Οι τράπεζες επαναφέρουν την επιβάρυνση για τους επαγγελματίες, στη λογική ότι πρόκειται για μια υπηρεσία, την οποία δεν μπορούν να προσφέρουν δωρεάν σε επιχειρήσεις. Το σκεπτικό μπορεί να μοιάζει λογικό μεν, ωστόσο, όταν δύο κορυφαία πολιτικά πρόσωπα έχουν προβάλλει και έχουν διαφημίσει τόσο πολύ το «σύστημα χωρίς χρεώσεις» λίγο πριν νομοθετήσουν την υποχρεωτικότητά του, είναι μια πολύ συζητήσιμη κατάσταση» αναφέρει ρεπορτάζ του Γιώργου Τσαντίκου στο Typosi.
Συμπερασματική αξιολόγηση
Η υπόσχεση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την «στήριξη και ανάδειξη» της υπηρεσίας IRIS υλοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό:
- Το IRIS χρησιμοποιείται πλέον από εκατομμύρια πολίτες, χωρίς προμήθειες για ιδιωτικές μεταφορές.
- Έγινε υποχρεωτική η αποδοχή του από επαγγελματίες για πληρωμές έως 500 ευρώ.
- Προβλέπεται περαιτέρω ενίσχυση της υπηρεσίας, με αύξηση των ορίων και υποχρεωτική αποδοχή παντού.
Ωστόσο, παραμένει το πρόβλημα της χρέωσης των επαγγελματιών από τις τράπεζες. Άρα, το σκέλος της υπόσχεσης που αφορά τη «μη ύπαρξη προμήθειας» δεν υλοποιήθηκε καθολικά και συνεπώς η δέσμευση είναι μερικώς υλοποιημένη.
